Κοινωνικά Υπεύθυνες Δημόσιες Συμβάσεις

Παραδοσιακά, οι δημόσιοι φορείς επιλέγουν ένα προϊόν ή μια υπηρεσία συγκρίνοντας τιμή και ποιότητα. Οι Κοινωνικά Υπεύθυνες Δημόσιες Συμβάσεις ζητούν από τους αγοραστές του δημοσίου να εξετάσουν τον κοινωνικό αντίκτυπο του τρόπου παραγωγής, προέλευσης και παράδοσης ενός προϊόντος/υπηρεσίας. Αυτό μπορεί να γίνει ζητώντας από τους οικονομικούς φορείς να έχουν μια βιώσιμη, ηθική και διαφανή αλυσίδα εφοδιασμού, να αντιμετωπίζουν τους εργαζομένους τους δίκαια, ή να απασχολούν άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες εισδοχής στην αγορά εργασίας.

Κατά την εισαγωγή παραμέτρων που αφορούν τις Κοινωνικά Υπεύθυνες Δημόσιες Συμβάσεις, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους κοινωνικούς και ηθικούς κίνδυνους, να διερευνήσουμε πως θα μπορούσαν αυτοί οι κίνδυνοι να αντιμετωπισθούν αλλά και να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες που μας προσφέρουν οι δημόσιες συμβάσεις!

Η κατανόηση της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματικών μοντέλων των προμηθευτών καθώς και των αλυσίδων εφοδιασμού, οδηγεί σε καλύτερη αντίληψη του τι μπορεί ρεαλιστικά να επιτευχθεί και πώς. Η προκαταρκτική διαβούλευση με την αγορά μπορεί να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι μια δημόσια σύμβαση θα αποφέρει πραγματικό όφελος, ενώ θα εξακολουθεί ταυτόχρονα να είναι ελκυστική για την αγορά και διασφαλίζοντας ευρύτητα συμμετοχής.

Μια άλλη κοινή πρόκληση για τους δημόσιους φορείς είναι η έλλειψη σαφούς πολιτικής υποστήριξης για τις κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις καθώς και οι ανησυχίες σχετικά με τους οικονομικούς πόρους (επιβάρυνση προϋπολογισμού) που απαιτούνται για την υλοποίηση τους αλλά και τον κίνδυνο νομικών επιπλοκών.

Στην ιστοσελίδα μας μπορείτε να δείτε πληθώρα παραδειγμάτων οικονομικά αποδοτικής εφαρμογής κοινωνικά υπεύθυνων δημοσίων συμβάσεων σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες!

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι κοινωνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να είναι διστακτικές κάποιες φορές στο να συμμετάσχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς, ανησυχώντας ότι μειονεκτούν έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων. Μέσω των Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Συμβάσεων διευκολύνεται η συμμετοχή των κοινωνικών επιχειρήσεων στους δημόσιους διαγωνισμούς, επιβραβεύοντας καλές κοινωνικές πρακτικές ή ακόμη και επιτρέποντας την ανάθεση συμβάσεων κατ’ αποκλειστικότητα σε οργανισμούς με κοινωνική αποστολή.

Μια άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς είναι στο να ενσωματώσουν την κοινωνική διάσταση στις προσφορές τους.

Στην ιστοσελίδα μας μπορείτε να δείτε αρκετά παραδείγματα όπου δημόσιοι φορείς έχουν συνεργαστεί αποτελεσματικά με οικονομικούς φορείς για να διασφαλιστεί ότι οι τελευταίοι μπορούν να εκτελέσουν συμβάσεις με τρόπο που να προκύπτουν ταυτόχρονα ευρύτερα κοινωνικά οφέλη.

Kατά τον σχεδιασμό ενός διαγωνισμού, οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να επιλέξουν τον καταλληλότερο τρόπο για να ενσωματώσουν κοινωνικές πτυχές στα έγγραφα του διαγωνισμού.

Για παράδειγμα, εάν μια σύμβαση έχει μια συγκεκριμένη κοινωνική διάσταση (όπως κοινωνικές υπηρεσίες), τα κριτήρια επιλογής μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της προηγούμενης εμπειρίας και της ικανότητας του οικονομικού φορέα να υλοποιήσει επιτυχώς σύμβαση για κοινωνικές υπηρεσίες σύμφωνα με τις ανάγκες των χρηστών.

Οι τεχνικές προδιαγραφές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διαμόρφωση λεπτομερών απαιτήσεων σχετικά με την προσβασιμότητα για ανθρώπους με αναπηρίες.

Τα κριτήρια ανάθεσης επιτρέπουν τη συμπερίληψη περαιτέρω ποσοτικών ή ποιοτικών κριτηρίων που σχετίζονται με το κόστος, στην αξιολόγηση των προσφορών και μπορούν να χρησιμοποιούνται από τους δημόσιους φορείς για να εκφράσουν προτιμήσεις για κοινωνικά υπεύθυνα προϊόντα και υπηρεσίες πέραν των βασικών απαιτήσεων.

Τέλος, οι όροι εκτέλεσης της σύμβασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να απαιτηθούν συγκεκριμένες ενέργειες κατά την εκτέλεση της σύμβασης, όπως για παράδειγμα, κοινωνικές ρήτρες που απαιτούν από τους προμηθευτές να παρέχουν εκπαίδευση στο προσωπικό ή να παρασχεθούν θέσεις εργασίας τους σε άτομα που υπό άλλες συνθήκες θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας.

Ασφαλώς! Οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις είναι μια διαδικασία κατά την οποία οι δημόσιοι φορείς επιδιώκουν να αποκτήσουν υπηρεσίες, προμήθειες και έργα με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ των Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων και των Κοινωνικά Υπεύθυνων Δημοσίων Συμβάσεων και στις περισσότερες περιπτώσεις οι πράσινοι και κοινωνικοί στόχοι δεν μπορούν και δεν θα πρέπει να διαχωρίζονται.

Πολλά από τα παραδείγματα στην ιστοσελίδα μας καταδεικνύουν ότι τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποτελέσματα είναι εφικτά αλλά και συμπληρωματικά στο πλαίσιο της ίδιας σύμβασης.

Παράδειγμα 1: Διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων στον τομέα των κατασκευών, με τη θέσπιση τυποποιημένων συμβατικών όρων (μοντέλο του Skien)

Αναθέτουσα Αρχή: Δήμος Skien, Νορβηγία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Κατασκευές

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών

• Αξιοπρεπής εργασία, δίκαιες συνθήκες εργασίας και ποιοτική απασχόληση,
• καταπολέμηση της παράνομης απασχόλησης και των παραβάσεων στον χώρο εργασίας, του κοινωνικού αποκλεισμού και της εκμετάλλευσης των εργαζομένων σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας στον κατασκευαστικό τομέα

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Μοντέλο Skien – ένα σύνολο τυποποιημένων συμβατικών όρων που εφαρμόζονται σε επιλεγμένες συμβάσεις σε τομείς που θεωρούνται υψηλού κινδύνου για τα εργασιακά δικαιώματα.

Το μοντέλο Skien θέτει όρους σχετικά με:

• τη χρήση σταθερού εργατικού δυναμικού,
• χρήση μαθητευομένων,
• χρήση ειδικευμένων εργαζομένων,
• περιορισμό στον αριθμό των υπεργολάβων για καλύτερο έλεγχο των συνθηκών και προτύπων εργασίας,
• πρόληψη παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού και απαγόρευσης πληρωμής μισθών και αποζημιώσεων σε μετρητά,
• τον κατώτατο μισθό και τις συνθήκες εργασίας.

Μηχανισμός επαλήθευσης

• Οι απαιτήσεις ήταν μέρος των όρων της σύμβασης και έτσι οι ανάδοχοι δεσμεύονταν να τηρούν αυτούς τους όρους κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης.
• Οι προσφέροντες ήταν υποχρεωμένοι να παρουσιάσουν αποδεικτικά στοιχεία για τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίες των υπαλλήλων τους, κατόπιν αιτήματος
• Οι προσφέροντες έπρεπε να πιστοποιήσουν την συμμόρφωση τους με την σχετική σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO Convention No 94 on Labour Clauses in Public Contracts.)
• Η Αναθέτουσα Αρχή διατηρούσε το δικαίωμα να επιβάλει πρόστιμο στον Ανάδοχο εάν διαπιστωνόταν παράβαση από τον Ανάδοχο ή υπεργολάβους του σε σχέση με τους όρους της σύμβασης

Κοινωνικά οφέλη

• Αποτελεσματικές και κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις – το μοντέλο Skien ενέπνευσε και άλλους δήμους να αναλάβουν δράση
• Ευρεία αναγνώριση και φήμη για την Αναθέτουσα Αρχή μέσω της ανάληψης κοινωνικής ευθύνης και πρωτοβουλιών
• Διασφάλιση της αξιοπρεπούς εργασίας και βελτίωση της ποιότητας της εργασίας
• Καλύτερος έλεγχος στην υγεία και ασφάλεια στην εργασία
• Προώθηση της κατάρτισης μαθητευομένων, αξιοποίηση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και αύξηση των εγγεγραμμένων σε προγράμματα μαθητείας περιφερειακών επιχειρήσεων
• Προώθηση επαγγελματισμού και αξιοπιστίας στους εργολάβους με αποτέλεσμα σταθερότητα και ποιότητα.
• Δίκαιο ανταγωνισμό και ίσοι όροι ανταγωνισμού για τους προσφέροντες
• Μικρότερη φοροδιαφυγή και απάτη καθώς και λιγότερες παραβάσεις που σχετίζονται με την εργασία

Παράδειγμα 2: Δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης μέσω ρητρών ένταξης στην αγορά εργασίας

Αναθέτουσα Αρχή: Departement of Ille et Vilaine, Γαλλία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Κατασκευή τριών νέων σχολείων

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Παροχή ευκαιρίας για απασχόληση σε άτομα που αντιμετώπιζαν ειδικές δυσκολίες ένταξης στην αγορά εργασίας

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

• Κριτήριο Ανάθεσης:
• 28 από τα 52 τμήματα της σύμβασης περιείχαν υποχρεωτικές ρήτρες εκτέλεσης της σύμβασης που απαιτούσαν την απασχόληση ατόμων που αντιμετώπιζαν ιδιαίτερες δυσκολίες κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης
• Στα έγγραφα διαγωνισμού ορίζονταν ξεκάθαρα ποια είναι τα «άτομα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες ένταξης», που περιελάμβαναν ανάμεσα σε άλλους,
  
  • μακροχρόνια (πέραν των 12 μηνών) ανέργους,
  • δικαιούχους «ενεργού εισοδήματος αλληλεγγύης»,
  • εργαζόμενους αναγνωρισμένους ως άτομα με αναπηρία,
  • Δικαιούχους επιδόματος ενηλίκου με αναπηρία και επιδόματος αναπηρίας,
  • Νέους με μορφωτικό επίπεδο κάτω του γαλλικού «επιπέδου 5» (ήτοι χωρίς περαιτέρω κατάρτιση ή μόρφωση πέραν του επιπέδου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης)
• Για κάθε σύμβαση κατασκευής σχολείου, ο αριθμός των ωρών ένταξης στην απασχόληση καθορίστηκε ανά τμήμα π.χ. ξυλουργική, βάψιμο, ηλεκτρολογικές εργασίες κτλ) και κυμαινόταν από 105 έως 860 ώρες
• Οι προσφορές που δεν δεσμεύονταν να τηρήσουν τις κοινωνικές ρήτρες ένταξης που προνοούνταν αποκλείονταν από τον διαγωνισμό.
• Μετά την ανάθεση της σύμβασης, ο Ανάδοχος ήταν υποχρεωμένος να παρουσιάσει εντός επτά ημερών, προτάσεις στην Αναθέτουσα Αρχή σχετικά με το πλάνο εφαρμογής των ρητρών απασχόλησης που προέβλεπε η σύμβαση.

Μηχανισμός επαλήθευσης

Συστάθηκε επιτροπή παρακολούθησης, υπεύθυνη για τον έλεγχο της εφαρμογής των κοινωνικών ρητρών ένταξης στις συμβάσεις

Κοινωνικά Οφέλη

Αναμένονται τουλάχιστον 7.230 ωρών απασχόλησης υπερ των ατόμων που στόχευαν οι ρήτρες απασχόλησης

Παράδειγμα 3: Ανακατασκευή της πλατείας «Mehringplatz» με χρήση κοινωνικά υπεύθυνης φυσικής πέτρας, πιστοποιημένης με χρήση σημάτων (labels)

Αναθέτουσα Αρχή: Δημοτικό διαμέρισμα Friedrichshain-Kreuzberg στο Βερολίνο, Γερμανία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Ανακατασκευή της πλατείας «Mehringplatz»

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Χρήση φυσικής πέτρας πιστοποιημένης ως κοινωνικά υπεύθυνης για αντιμετώπιση των σοβαρών παραβιάσεων εργασιακών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παρατηρήθηκαν στον συγκεκριμένο τομέα (κίνδυνοι για την υγεία και ζωή των εργαζομένων στην εξόρυξη και επεξεργασία, πρακτικές παιδικής εργασίας, ανεπαρκή αμοιβή, έλλειψη μέτρων υγείας και ασφάλειας)

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών παραγόντων: Σήματα (labels)

• Οι προσφέροντες έπρεπε να αναφέρουν τις χώρες / περιοχές όπου γινόταν η εξόρυξη και η επεξεργασία της πέτρας που θα χρησιμοποιούσαν για την εκτέλεση της σύμβασης
• Οι προσφέροντες έπρεπε να υποβάλουν δήλωση δέσμευσης για παροχή πέτρας που συμμορφώνεται με εργασιακά και κοινωνικά πρότυπα που περιγράφονταν στις τεχνικές προδιαγραφές. Σε περίπτωση μη υποβολής της δέσμευσης, δεν γινόταν αξιολόγηση της προσφοράς.
• Οι προσφέροντες έπρεπε να υποβάλουν πιστοποιητικά ή ισοδύναμες αποδείξεις σχετικά με την προέλευση της πέτρας από υπεύθυνες εγκαταστάσεις εξόρυξης και επεξεργασίας
• Ο Ανάδοχος είχε τη υποχρέωση να παρουσιάσει τελική απόδειξη συμμόρφωσης με τα εργασιακά και κοινωνικά πρότυπα, κατά την παράδοση της φυσικής πέτρας δεδομένου ότι οι ανάδοχοι στον τομέα αυτό αγοράζουν την πέτρα μόνο μετά την ανάθεση της σύμβασης

Μηχανισμός επαλήθευσης

• Παρουσίαση πιστοποιητικού συμμόρφωσης της εξαγωγής και επεξεργασίας των πετρών με εργασιακά και κοινωνικά πρότυπα (πιστοποιητικό από ανεξάρτητο οργανισμό πιστοποίησης ή ισοδύναμου εγγράφου). Αυτό έπρεπε να παρουσιαστεί τόσο κατά την υποβολή της προσφοράς όσο και κατά την παράδοση των πετρών.
• Σε περίπτωση παραβίασης των συμβατικών υποχρεώσεων υπήρχε πρόνοια επιβολής σχετικής ρήτρας
• Η Αναθέτουσα Αρχή διατηρούσε το δικαίωμα να διακόψει τη σύμβαση σε περίπτωση που ο ανάδοχος έχανε την πιστοποίηση του ως υπεύθυνος προμηθευτής

Κοινωνικά οφέλη

• Μέσω της χρήσης ανεξάρτητα επαληθευμένων σημάτων ποιότητας, διασφαλίστηκε ότι η πέτρα που αγοράστηκε στα πλαίσια αυτής της σύμβασης προερχόταν αποκλειστικά από κοινωνικά υπεύθυνες πηγές
• Προωθώντας την ανεξάρτητη επαλήθευση στον τομέας της εξαγωγής και επεξεργασίας πετρών, συνέβαλε στην αύξηση της διαφάνειας
• Προώθηση προτύπων πέραν των βασικών απαιτήσεων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας

Παράδειγμα 1: Προμήθεια τροφίμων και ποτών

Αναθέτουσα Αρχή: Πόλη του Όσλο, Νορβηγία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Προμήθεια τροφίμων και ποτών, συμπεριλαμβανομένων οπωροκηπευτικών και γαλακτοκομικών για διάφορες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες της Αναθέτουσας Αρχής

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Διασφάλιση σεβασμού των θεμελιωδών ανθρωπίνων και εργασιακών δικαιωμάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες γεωργικών προϊόντων υψηλού κινδύνου

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Προδιαγραφές: Συγκεκριμένα προϊόντα, όπως καφές και μπανάνες, που θα προμήθευε ο Ανάδοχος στα πλαίσια της σύμβασης θα έπρεπε να διαθέτουν πιστοποίηση δίκαιου εμπορίου και σήμα Fairtrade ή ισοδύναμο

Κριτήρια ανάθεσης: Η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέση τιμής - ποιότητας όπου Απονεμήθηκαν βαθμοί για άλλα προϊόντα (πέραν των υποχρεωτικών) που φέρουν πιστοποίηση δίκαιου εμπορίου και σήμα Fairtrade ή ισοδύναμο

Όροι εκτέλεσης της σύμβασης: Η σύμβαση περιλάμβανε τις τυποποιημένες κοινωνικές ρήτρες εκτέλεσης του δήμου του Όσλο

Μηχανισμός επαλήθευσης

Οι Ανάδοχοι πρέπει να λαμβάνουν ενεργά μέτρα ώστε να προωθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να διασφαλίζουν ότι οι συνθήκες εργασίας σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού σέβονται τουλάχιστον τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τις βασικές συμβάσεις της ΔΟΕ και τους σχετικούς εθνικούς κανονισμούς εργασίας στις χώρες παραγωγής. Εφαρμόστηκαν οι ακόλουθες τεχνικές επαλήθευσης:

• Έντυπο αυτοαξιολόγησης
• Διαδικασία εσωτερικής παρακολούθησης/ελέγχου
• Από κοινού διαδικασία παρακολούθησης/ελέγχου: συνεργασία με άλλες δημόσιες αρχές της Νορβηγίας για παρακολούθηση των κοινωνικών κριτηρίων στις συμβάσεις για φαγητά και ποτά

Κοινωνικά οφέλη

• Συνεργασία Αναθέτουσας Αρχής με πιο κοινωνικά υπεύθυνους προμηθευτές
• Αυξήθηκε η προμήθεια προϊόντων δίκαιου εμπορίου και οργανικών επιλογών σε καλές τιμές
• Το ποσοστό των βιολογικών μπανανών με πιστοποίηση δίκαιου εμπορίου που αποκτήθηκαν στα πλαίσια δημοσίων συμβάσεων αυξήθηκε από 3% σε 50% μέσα στους πρώτους 4 μήνες
• Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, παρατηρήθηκε αύξηση του ποσοστού του καφέ με πιστοποίηση δίκαιου εμπορίου από 9% σε 13%
• Το ποσοστό βιολογικών τροφίμων αυξήθηκε παράλληλα με εκείνων που ήταν πιστοποιημένων βάσει Fairtrade ή ισοδύναμο

Παράδειγμα 2: Υποχρεωτική συμπερίληψη ρήτρας δίκαιου εμπορίου στις συμβάσεις του δήμου Μαδρίτης

Αναθέτουσα Αρχή: Δήμος της Μαδρίτης, Ισπανία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Τρόφιμα και υπηρεσίες τροφοδοσίας

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Προώθηση μέσω των δημοσίων συμβάσεων το δίκαιο και υπεύθυνο εμπόριο διαφόρων προϊόντων

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών:

• Ο Δήμος της Μαδρίτης εξέδωσε κανονισμό σχετικά με την ένταξη υποχρεωτικών κοινωνικών ρητρών σε δημόσιες συμβάσεις
  
  • Ο κανονισμός υποχρέωνε τους δημόσιους φορείς να εφαρμόζουν ρήτρα δίκαιου εμπορίου στις συμβάσεις τους – οι οικονομικοί φορείς υποχρεούνταν να συμπεριλάβουν στην προσφορά τους τουλάχιστον ένα προϊόν δίκαιου ή υπεύθυνου εμπορίου
  • Ο κανονισμός προέβλεπε συμπερίληψη ρήτρας δίκαιου εμπορίου στο αντικείμενο της σύμβασης, στον τίτλο και στην προκήρυξη του διαγωνισμού
• Η συμπερίληψη της ρήτρας δίκαιου εμπορίου μπορούσε να έχει τη μορφή ειδικής ρήτρας εκτέλεσης της σύμβασης ή κριτηρίου ανάθεσης, ανάλογα με τη σύμβαση
• Σε περίπτωση που η υπό αναφορά ρήτρα δίκαιου εμπορίου χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο ανάθεσης, τότε η βαρύτητα της θα ανέρχεται μέχρι το 10% της βαθμολογίας
• Τα κριτήρια δίκαιου εμπορίου έπρεπε να πληρούνται για τα προϊόντα όπως καφές, τσάι, ζάχαρη, καραμέλες, προϊόντα κακάο κλπ στις περιπτώσεις υπηρεσιών τροφοδοσίας, εστιατορίων, καφετεριών, καντινών και μηχανών αυτόματης πώλησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις τουλάχιστον ένα από τα αναφερόμενα προϊόντα έπρεπε να είναι 100% προϊόν δίκαιου ή υπεύθυνου εμπορίου
• Η παρουσίαση αποδεικτικού πιστοποίησης ενός προϊόντος ως προϊόν δίκαιου εμπορίου ή ισοδύναμου αποδεικτικού, ήταν υποχρεωτική. Τα πιστοποιητικά που γίνονταν αποδεκτά εκδίδονταν από ακόλουθους οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός δίκαιου εμπορίου, FairTrade, Naturland Fair, EcoCert, Fair for Life, Rainforest Alliance Certified κτλ

Μηχανισμός πιστοποίησης

• Ο προσφέροντας πιστοποιούσε ότι χρησιμοποιούσε προϊόν δίκαιου εμπορίου μέσω ενός διαδικτυακού συστήματος που διατηρούσε ο Δήμος της Μαδρίτης
• Οι επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού να συμβουλευτούν υπόδειγμα που είχε ετοιμαστεί από την Αναθέτουσα Αρχή προς διευκόλυνση της συμπλήρωσης των εγγράφων
• Ο δήμος της Μαδρίτης παρείχε ειδική κατάρτιση στο προσωπικό του σχετικά με τις πρακτικές δίκαιου εμπορίου, καθώς η όλη διαδικασία ήταν καινοτόμα

Κοινωνικά οφέλη

• Τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι δημόσιες αρχές έγιναν πιο ευαισθητοποιημένες στη χρήση προϊόντων δίκαιου και υπεύθυνου εμπορίου, στις υπηρεσίες τροφοδοσίας τους.
• Βελτιώθηκαν οι κοινωνικές συνθήκες των εργαζομένων στην παραγωγή κακάο, τσαγιού και ζάχαρης μέσω της επιλογής προϊόντων με σήμα δίκαιου εμπορίου
• Σημειώνεται ότι o κανονισμός για τις πρακτικές δίκαιου εμπορίου για τις τοπικές αρχές ήταν μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας για την προώθηση του δίκαιου εμπορίου στην Ισπανία. Μεταξύ των ετών 2000 και 2016, οι συνολικές δαπάνες για σε προϊόντα δίκαιου εμπορίου αυξήθηκαν από 10 εκατομμύρια σε 40 εκατομμύρια ευρώ.

Παράδειγμα 1: Αγορά νέων επίπλων με μειωμένο περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα

Αναθέτουσα Αρχή: Intercent-Emilia Romagna (Κεντρική Μονάδα Αγορών για περιφερειακή δημόσια διοίκηση), Ιταλία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Αγορά νέων επίπλων για τα γραφεία δημόσιας διοίκησης

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Αντικατάσταση παλαιών επίπλων και αγορά νέων με μειωμένο περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Κριτήρια Ανάθεσης

Η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέση τιμής - ποιότητας με βαρύτητα 30 - 70 αντιστοίχως. Στην τεχνική προσφορά περιλαμβάνονταν κοινωνικά κριτήρια που αντιστοιχούσαν στο 10% της βαθμολογίας για την τεχνική αξιολόγηση (7 βαθμοί δηλαδή), με την εξής κατανομή:

• 2 βαθμοί για κατοχή πιστοποιητικού SA 8000 ή ισοδύναμου, κατά της παιδικής εργασίας, της καταναγκαστικής εργασίας και των διακρίσεων στην εργασία
• 2 βαθμοί για κατοχή του σήματος BS OHSAS 18001 (σ.σ. έχει αντικατασταθεί με το ISO 45001) ή ισοδύναμου για ασφάλεια και υγεία
• 3 βαθμοί για την επαναχρησιμοποίηση των επίπλων που αντικαταστάθηκαν (τα παλιά έπιπλα θα μπορούσαν να δοθούν σε φιλανθρωπικό ίδρυμα)

Επιπρόσθετα, θα μπορούσαν να δοθούν μέχρι 5 βαθμοί για κατοχή πιστοποιητικού ISO 14001 ή προτύπου για αποτύπωμα άνθρακα (Carbon Footprint) ή ισοδύναμα.

Όροι εκτέλεσης της σύμβασης

Περιλάμβαναν μηχανισμό αξιολόγησης και βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού στο στάδιο της παρακολούθησης της σύμβασης μέσω της θέσπισης συστήματος αξιολόγησης. Ο μηχανισμός παρακολούθησης στηρίζεται στη δήλωση των προσφερόντων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα εκτελεστούν οι όροι της σύμβασης λαμβάνοντας υπόψη τους κοινωνικούς στόχους του διαγωνισμού.

Μηχανισμός επαλήθευσης

• Ο Ανάδοχος θα αποδεχόταν εξωτερικό έλεγχο για επαλήθευση των ελάχιστων κοινωνικών απαιτήσεων
• Ο Ανάδοχος θα έπρεπε να υιοθετήσει ένα σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας με στόχο την συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών απαιτήσεων
• Εντός 12 μηνών από την έναρξη της σύμβασης, ο Ανάδοχος θα έπρεπε να ετοιμάσει έκθεση στην οποία να αναφέρονται οι διορθωτικές δράσεις που ανέλαβε στην εφοδιαστική αλυσίδα

Κοινωνικά Οφέλη

• Αναδείχθηκε το ενδιαφέρον τοπικών επιχειρήσεων καθώς και ΜΚΟ που έχουν ως αντικείμενο τη βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική βιωσιμότητα
• Η Αναθέτουσα Αρχή άρχισε να εφαρμόζει πρόνοιες για βιώσιμες δημόσιες συμβάσεις στα έγγραφα των διαγωνισμών και έκτοτε διάφορα κοινωνικά υπεύθυνα κριτήρια περιλήφθηκαν σε πολλές δημόσιες συμβάσεις. Επίσης, η πλειοψηφία των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων κατέχει πλέον το πιστοποιητικό SA 8000 ή ισοδύναμο.

Παράδειγμα 2: Προμήθεια εξοπλισμού γραφείου για δημόσιους οργανισμούς της Ρουμανίας

Αναθέτουσα Αρχή: Εθνική Υπηρεσία Κεντρικής Διαχείρισης Προμηθειών (NOCP), Ρουμανία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Έπιπλα γραφείου για δημόσιους οργανισμούς

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Αύξηση της ευαισθητοποίησης των εμπλεκόμενων μερών (αναθετουσών αρχών και ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων) όσον αφορά την κοινωνική πτυχή.

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Τεχνικές προδιαγραφές

Ένα από τα τμήματα της σύμβασης αφορούσε την προμήθεια επίπλων γραφείου με ρύθμιση ύψους, ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε μέλος του προσωπικού μπορεί να χρησιμοποιεί εξοπλισμό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για άτομα με σωματικές αναπηρίες ή οσφυαλγίες τα οποία πρέπει να εργάζονται όρθια. Τα έπιπλα γραφείου θα χρησιμοποιούνταν σε διάφορες κοινωνικές υπηρεσίες όπως ειδικά σχολεία, νηπιαγωγεία και οίκους ευγηριας.

Κριτήρια Ανάθεσης:

Το κριτήριο ανάθεσης ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας, με συντελεστή βαρύτητας των κριτηρίων ήταν ως ακολούθως:

• Τιμή: 80%
• Πρόσθετη εγγύηση προϊόντος: 10%
• Κοινωνική παράμετρος: 10%

Μηχανισμός επαλήθευσης

Για το τμήμα της σύμβασης που αφορούσε έπιπλα γραφείου με ρύθμιση ύψους ζητήθηκε από τους προσφέροντες να πληρούν ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις ενώ οι προσφορές που δεν τις πληρούσαν απορρίπτονταν

Κοινωνικά οφέλη

Η συμπερίληψη στις τεχνικές προδιαγραφές της πρόνοιας για έπιπλα με ρυθμιζόμενο ύψος, βοήθησε την ένταξη ατόμων με αναπηρίες ή/και με μη τυπικό ύψος στην αγορά εργασίας

Παράδειγμα 1: Κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις για προμήθεια εξοπλισμού για Τεχνολογία της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ)

Αναθέτουσα Αρχή: BMZ Federal Ministry for Economic Cooperation and Development

Αντικείμενο της Σύμβασης: Προμήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και οθονών καθώς και περιφερειακού εξοπλισμού (πληκτρολόγια κλπ)

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Να διασφαλιστεί ότι σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την εξαγωγή των πρώτων υλών μέχρι την κατασκευή, υπάρχει σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα εργασιακά πρότυπα

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Τεχνικές προδιαγραφές: Για το κύριο αντικείμενο του διαγωνισμού (ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες), η πρόσκληση υποβολής προσφορών ζητεί από τους προσφέροντες να πληρούν υποχρεωτικά κριτήρια για το πρώτο επίπεδο της αλυσίδας εφοδιασμού:

1. Συμμόρφωση με τις βασικές εργατικές συμβάσεις της ΔΟΕ:

• Απαγόρευση αναγκαστικής ή υποχρεωτικής εργασίας και δουλείας για χρέη (συμβάσεις αριθ. 29 και αριθ. 105)
• Απαγόρευση διακρίσεων (συμβάσεις αριθ. 100 και αριθ. 111)
• Απαγόρευση παιδικής εργασίας που συνιστά εκμετάλλευση καθώς και απασχόλησης παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών (συμβάσεις αριθ. 138 και αριθ. 182)
• Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και δικαίωμα σε συλλογικές διαπραγματεύσεις (συμβάσεις αριθ. 87 και αριθ. 98)

1. Συμμόρφωση με άλλα εργασιακά και κοινωνικά πρότυπα:
   
   • Υγεία και ασφάλεια στην εργασία (συμβάσεις αριθ. 155 και αριθ. 170 της ΔΟΕ)
   • Ελάχιστος μισθός και ελάχιστα όρια κοινωνικής ασφάλισης (συμβάσεις αριθ. 131 και αριθ. 102)
   • Απαγόρευση υπερβολικού χρόνου εργασίας (σύμβαση αριθ. 1)

Κριτήρια Ανάθεσης

• για το πρώτο επίπεδο, για τον περιφερειακό εξοπλισμό (πληκτρολόγιο και ποντίκι προσωπικού υπολογιστή), τα ίδια κριτήρια με τα προαναφερθέντα στην ενότητα 1, δηλ. Συμβάσεις ΔΟΕ
• για το δεύτερο επίπεδο και τα επόμενα επίπεδα της αλυσίδας εφοδιασμού, τόσο για το κύριο αντικείμενο του διαγωνισμού (ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες) όσο και για τον περιφερειακό εξοπλισμό, οι προσφέροντες καλούνται να υποβάλλουν, μαζί με την προσφορά, περιγραφή όλων των μέτρων που έχουν λάβει για να αποδείξουν ότι συμμορφώνονται με τις βασικές εργατικές συμβάσεις της ΔΟΕ (οι οποίες απαριθμούνται ανωτέρω στην ενότητα (1) και με άλλα εργασιακά και κοινωνικά πρότυπα (τα οποία απαριθμούνται πιο πάνω στην ενότητα 2)
• Για το κύριο αντικείμενο της σύμβασης (ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες) και τον περιφερειακό εξοπλισμό (πληκτρολόγια κλπ), απονέμονται επιπλέον βαθμοί για την αντίληψη του προσφέροντος όσον αφορά τη συμμόρφωση με κοινωνικά πρότυπα σε περαιτέρω επίπεδα της αλυσίδας εφοδιασμού:
• Γνώση της αλυσίδας εφοδιασμού
  • Ανάλυση κινδύνου σχετικά με τις συνθήκες εργασίας
  • Διορθωτικά και προληπτικά μέτρα
  • Μέτρα ελέγχου, όπως κοινωνικοί έλεγχοι
  • Μηχανισμός παραπόνων

Μηχανισμός επαλήθευσης

Ο προσφέρων αποδεικνύει ότι συμμορφώνεται με τα προαναφερθέντα πρότυπα της ΔΟΕ και άλλα βασικά εργασιακά πρότυπα με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους:

• παρουσίαση σήματος πιστοποίησης (π.χ. σήμα TCO ή ισοδύναμο)
• ισοδύναμη έκθεση επιθεώρησης από ανεξάρτητο οργανισμό
• Ο κατασκευαστής να είναι μέλος του Electronic Industry Citizenship Coalition (EICC), συμπεριλαμβανομένης της υποβολής όλων των υφιστάμενων εκθέσεων ελέγχου (που αφορούν τα προϊόντα που πρόκειται να παραδοθούν) από ανεξάρτητο τρίτο.

Κοινωνικά οφέλη

• Προώθηση ευαισθητοποίησης για γνώση της συνολικής εφοδιαστικής αλυσίδας
• Μέσω της χρήσης συνδυασμού ελάχιστων υποχρεωτικών προτύπων (τεχνικές προδιαγραφές) και επιπρόσθετων προτύπων ως κριτηρίων ανάθεσης, οι αναθέτουσες αρχές απαίτησαν ελάχιστο επίπεδο κοινωνικής συμμόρφωσης και παρείχαν επίσης κίνητρα και στήριξη σε εταιρείες που έδρασαν πέραν αυτών

Παράδειγμα 1: Προμήθεια επαγγελματικού ρουχισμού με στόχο την αύξηση της απασχόλησης

Αναθέτουσα Αρχή: UHC- περιφερειακή μονάδα αγορών που διενεργεί αγορές για 7 δήμους, Σουηδία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Προμήθεια επαγγελματικού ρουχισμού για το προσωπικό παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον φροντίδας, κοινωνικής στέγασης και κέντρων προσχολικής εκπαίδευσης

Λόγος ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Παροχή ευκαιρίας για εργοδότηση ή πρακτική άσκηση σε άτομα που απείχαν από την αγορά εργασίας καθώς και διασφάλιση κατώτατου μισθού

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών: Συμπερίληψη υποχρεωτικών κοινωνικών ρητρών στους όρους εκτέλεσης

• Ο Ανάδοχος έπρεπε να προσφέρει σε αριθμό άνεργων, ευκαιρία για επαγγελματική πρακτική άσκηση ή επαγγελματική κατάρτιση τριών έως έξι μηνών σχετικά με το αντικείμενο της σύμβασης
• Επιλέξιμα ήταν άτομα που αντιμετώπιζαν ειδικές δυσκολίες ένταξης ή παραμονής στην αγορά εργασίας, όπως μακροχρόνια άνεργοι ή άτομα με αναπηρία

Μηχανισμός επαλήθευσης

• Το UHC παρακολουθούσε συνεχώς το έργο των προμηθευτών σχετικά με τις κοινωνικές παραμέτρους
• Οι δήμοι έπρεπε να διασφαλίζουν ότι η πρακτική άσκηση συνοδευόταν από κοινωνική ασφάλιση

Κοινωνικά οφέλη

Σκοπός της χρήσης κοινωνικών ρητρών από την Αναθέτουσα Αρχή είναι πρωτίστως η ένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας, η προώθηση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και η ανάπτυξη μακροχρόνιων λύσεων για την κοινωνική βιωσιμότητα. Η Αναθέτουσα Αρχή προσδιόρισε αρκετές επιπτώσεις σχετικές με την αύξηση της απασχόλησης:

• Μείωση του αποκλεισμού
• Ψυχική υγεία και ασφάλεια
• Αύξηση των προσόντων
• Οικονομική αποδοτικότητα

Παράδειγμα 2: Σύμβαση παραχώρησης για τη συλλογή μεταχειρισμένων ενδυμάτων και τη διαχείριση αποβλήτων κλωστοϋφαντουργίας στη Μαδρίτη: Ανάθεση τμήματος σύμβασης κατ’ αποκλειστικότητα σε κοινωνικές επιχειρήσεις ένταξης στην εργασία

Αναθέτουσα Αρχή: Ο Δήμος της Μαδρίτης, Ισπανία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Συλλογή μεταχειρισμένων ρούχων και διαχείριση αποβλήτων κλωστοϋφαντουργίας

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών

• Παροχή ευκαιριών απασχόλησης σε άτομα που βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από την αγορά εργασίας και διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού.
• Προώθηση της πρόσβασης φορέων κοινωνικής οικονομίας στις αγορές δημόσιων συμβάσεων.
• Διασφάλιση προτύπων αξιοπρεπούς εργασίας για άτομα που απασχολούνται σε προστατευόμενα εργαστήρια, προγράμματα προστατευόμενης απασχόλησης και κοινωνικές επιχειρήσεις ένταξης στην εργασία.

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Ανάθεση κατ’ αποκλειστικότητα: Για ένα από τα τρία τμήματα της σύμβασης προβλέφθηκε κατ’ αποκλειστικότητα ανάθεση, με περιορισμό του ανταγωνισμού σε κοινωνικές επιχειρήσεις ένταξης στην εργασία, οι οποίες όφειλαν να προσκομίσουν απόδειξη της καταχώρισής τους στο εν λόγω καθεστώς καθώς και βεβαίωση ότι υπάγονταν ακόμη στο εν λόγω καθεστώς

Όροι εκτέλεσης

• υποχρέωση συμμόρφωσης με τους εφαρμοστέους εργατικούς και κοινωνικούς κανονισμούς, περιλαμβανομένων κριτηρίων σχετικών με την προσβασιμότητα και τον καθολικό σχεδιασμό, και συμμόρφωσης με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες,
• εγγύηση της δυνατότητας επαναχρησιμοποίησης του μεγαλύτερου δυνατού μέρους των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και υφασμάτων,
• δυνατότητα παροχής στην αναθέτουσα αρχή όλων των σχετικών εγγράφων σχετικά με τους απασχολούμενους εργαζομένους,

Μηχανισμός επαλήθευσης

Τα άτομα που απασχολούνται για την εκτέλεση του κατ’ αποκλειστικότητα ανατιθέμενου τμήματος της σύμβασης προτείνονται από τις δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου Μαδρίτης. Προκειμένου να είναι επιλέξιμοι, οι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό που να έχει εκδοθεί από δημόσια κοινωνική υπηρεσία, στο οποίο αναφέρεται η κατάσταση αποκλεισμού τους

Κοινωνικά οφέλη

• Ως αποτέλεσμα της εν λόγω σύμβασης, δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας με καθεστώς πλήρους απασχόλησης για άτομα χαμηλής απασχολησιμότητας. Δεδομένου ότι απασχολούνται, οι δικαιούχοι του προγράμματος ένταξης στην εργασία δεν είναι αποδέκτες επιδομάτων ανεργίας ή κοινωνικής πρόνοιας και συμβάλλουν ως φορολογούμενοι στην κοινωνία.
• Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ένταξης στην εργασία επωφελούνται επίσης συναφών υπηρεσιών οι οποίες αποσκοπούν στη διασφάλιση της επαγγελματικής και κοινωνικής ένταξής τους, όπως κατάρτιση, υγειονομική περίθαλψη και στήριξη για στέγαση.

Παράδειγμα 1: Από κοινού σχεδιασμός και υλοποίηση υπηρεσίας με στόχο τη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων γονέων με ανήλικα τέκνα

Αναθέτουσα Αρχή: Ο Δήμος της Brescia

Αντικείμενο της Σύμβασης: Κοινωνικές υπηρεσίες- Από κοινού συνεργασία του δήμου και των οικονομικών φορέων για σχεδιασμό υπηρεσίας με στόχο τη βελτίωση των γνώσεων και των δεξιοτήτων γονέων με ανήλικα παιδιά

Τελικός στόχος της υπηρεσίας είναι να διευκολυνθεί η ορθή ανάπτυξη και ανατροφή κάθε παιδιού εντός της οικογένειά του, μέσω της ενίσχυσης των οικογενειακών σχέσεων και της προστασίας των παιδιών ή των ανηλίκων από κάθε παράγοντα που θα μπορούσε να διαταράξει την ευημερία τους και να στηριχθεί καλύτερη ένταξη των οικογενειών σε τοπικές κοινότητες.

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Υποστήριξη της καλύτερης ένταξης οικογενειών στις τοπικές κοινότητες και διευκόλυνση της σωστής ανάπτυξης και ανατροφής κάθε παιδιού στην οικογένεια του, αποφυγή της ταλαιπωρίας και περιθωριοποίησης οικογενειών, των επικίνδυνων οικογενειακών συνθηκών για παιδιά και της απομάκρυνσης παιδιών από τις οικογένειες τους

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

• Κριτήριο Ανάθεσης

Το κριτήριο ανάθεσης ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας, με συντελεστές βαρύτητας 20%-80% αντιστοίχως.

Η ποιότητα του έργου αξιολογήθηκε με κριτήρια όπως:

• Οργάνωση της υπηρεσίας, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
  
  • Συνολική ανάπτυξη της πρότασης έργου με ιδιαίτερη αναφορά στις δραστηριότητες που απαιτούνται για κάθε επαγγελματικό προφίλ (πχ ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού, εκπαιδευτή κλπ) και την επίτευξη των συνολικών σκοπών και στόχων της υπηρεσίας
  • Περιγραφή των διαδικασιών και των μεθόδων για τον σχεδιασμό, την αξιολόγηση και τον προγραμματισμό των παρεμβάσεων σε συνεργασία με τη δημόσια κοινωνική υπηρεσία
  • Περιγραφή των τρόπων με τους οποίους τα διάφορα επαγγελματικά προφίλ συνεργάζονται με τις συγκεκριμένες τρέχουσες υπηρεσίες (όπως το έργο παροχής οικογενειακών συμβουλών ή το έργο αναδοχής) και τις νέες υπηρεσίες που πρόκειται να υλοποιηθούν
• την επαγγελματική ομάδα, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
  
  • Ποσότητα και ποιότητα του προσωπικού που θα απασχοληθεί στην υπηρεσία που πρόκειται να σχεδιαστεί από κοινού
  • Μηχανισμοί συντονισμού και στήριξης για την ανάπτυξη κοινής γλώσσας μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων επαγγελματικών προφίλ (μεθοδολογίες για την ενίσχυση της δημιουργίας ομάδας, εργαλεία για την ανάπτυξη πολυεπαγγελματικών ολοκληρωμένων αξιολογήσεων κλπ)
  • Σχέδιο κατάρτισης και τεχνικής εκπαίδευσης ενηλίκων το οποίο προτείνεται στο προσωπικό, πέραν της υποχρεωτικής κατάρτισης που απαιτείται από τον νόμο και εκείνης που προτείνεται στην οικονομική προσφορά.
• Κοινωνική εργασία, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
  
  • Περιγραφή των τρόπων εργασίας διαφόρων επαγγελματικών προφίλ με τους οργανισμούς και τους φορείς που δραστηριοποιούνται στην συγκεκριμένη περιοχή, καθώς και των εργαλείων διευκόλυνσης της συνεργασίας,
  • Καινοτόμες προτάσεις για την ανάπτυξη και την ενίσχυση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των γονέων

Μηχανισμός επαλήθευσης

Η αναθέτουσα αρχή πιστοποίησε την επαγγελματική επάρκεια των εμπλεκομένων επαγγελματιών που προτείνονταν από τον προσφέροντα, μέσω ελέγχου του βιογραφικού τους σημειώματος.

Κοινωνικά οφέλη

• Παροχή υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες στις οικογένειες που τις χρειάζονταν
• Ανάπτυξη μιας προληπτικής προσέγγισης στις υπηρεσίες προστασίας του παιδιού καθώς και στις υπηρεσίες που παρέχονται σε ανήλικους και στις οικογένειες τους
• Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων μερών (ιδίως με τα σχολεία καθώς και βελτίωση της στήριξης οικογενειών με τη βοήθεια άλλων οικογενειών)
• Δημιουργήθηκε δίχτυ ασφαλείας για οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες, με στόχο την πρόληψη καταστάσεων απομόνωσης και περιθωριοποίησης

Παράδειγμα 1: Ενσωμάτωση όρων για κοινωνική ένταξη και απασχόλησης σε συμβάσεις κατασκευαστικού τομέα και συμβάσεις στον τομέα της ασφάλειας

Αναθέτουσα Αρχή: Το Συμβούλιο της πόλης του Δουβλίνου, Ιρλανδία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Δύο συμβάσεις για (α) Οικιστική ανάπτυξη μικτής χρήσης (συμβόλαιο 1), και (β) Παροχή Υπηρεσίων Ασφάλειας (συμβόλαιο 2)

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Να αυξήσει τον κοινωνικό αντίκτυπο των συμβάσεων του παρέχοντας ευκαιρίες κοινωνικής ένταξης και απασχόλησης σε μειονεκτούντα άτομα καθώς και σε άτομα που ανήκαν σε ευάλωτες ομάδες

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Όροι Εκτέλεσης

Το συμβόλαιο 1 απαιτούσε από τον Ανάδοχο της σύμβασης όπως το 10% του συνολικού χρόνου της σύμβασης να εκτελεστεί από πρόσωπα τα οποία ήταν εγγεγραμμένα ως άνεργοι για συνεχή περίοδο τουλάχιστον 12 μηνών πριν από την εργοδότηση τους καθώς και το 5% του συνολικού χρόνου της σύμβασης να εκτελεστεί από πρόσωπα που εργοδοτούνται από εγκεκριμένο σύστημα μαθητείας ή ισοδύναμο.

Κριτήριο Ανάθεσης

Στο συμβόλαιο 2, το κριτήριο ανάθεσης ήταν η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας με βαρύτητα 80-20 αντιστοίχως. Με σκοπό την ενεργή προώθηση της πολιτικής του Συμβουλίου για κοινωνική ένταξη και απασχόληση, οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς θα έπρεπε να υποβάλουν ένα βιώσιμο πρόγραμμα εργοδότησης (συμπεριλαμβανομένης και της απαραίτητης εκπαίδευσης και καθοδήγησης), με λεπτομερές πλάνο υλοποίησης του καθώς και τους πόρους που θα διαθέσουν κατά τη διάρκεια του συμβολαίου

Μηχανισμός επαλήθευσης

Για το συμβόλαιο 1 υπήρχε απαίτηση για υποβολή μηνιαίων καταστάσεων και δελτίων καταγραφής χρόνου (timesheets) από Αναδόχους, προς επιβεβαίωση της συμμόρφωσης με κοινωνικούς όρους εργοδότησης.

Για το συμβόλαιο 2 υπήρχε απαίτηση για παρουσίαση από τους οικονομικούς φορείς αποδεικτικών στοιχείων της ικανότητας τους να εφαρμόσουν όσα προβλέπονταν στο πρόγραμμα εργοδότησης που υπέβαλαν, όπως για παράδειγμα την ικανότητα τους για εκπαίδευση μακροχρόνια άνεργων ατόμων ώστε να μπορούν να αναλάβουν εργασία στον τομέα ασφάλειας καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία στόχευε να αυξήσει την εργοδότηση τέτοιων ατόμων όταν οι υφιστάμενοι υπάλληλοι της αφυπηρετούσαν ή παραιτούνταν.

Παράδειγμα 2: Προώθηση ίσων ευκαιριών και ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής μέσω των δημόσιων συμβάσεων

Αναθέτουσα Αρχή: Η πόλη της Βιέννης, Αυστρία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Ο δήμος της Βιέννης κατάρτισε κατευθυντήριες γραμμές για τις επιχειρήσεις και ανέπτυξε μέσα που τις βοηθούν να αξιολογήσουν το επίπεδο ίσων ευκαιριών εντός της επιχείρησης και να λάβουν μέτρα. Επιπλέον, οι δημόσιοι υπάλληλοι (όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα και ειδικότερα οι λειτουργοί αγορών) λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση

Λόγοι ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και η προώθηση των γυναικών στις δημόσιες συμβάσεις διασφαλίζουν ότι οι δαπάνες συμβάλλουν επίσης στην ισότητα γυναικών και ανδρών στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Τα συμμετέχοντα δημοτικά τμήματα πρέπει να τηρούν τις ακόλουθες αρχές:

• Για τις συμβάσεις υπηρεσιών, οι προσφέροντες πρέπει να δεσμεύονται, με τις προσφορές τους, ότι θα λάβουν μέτρα για την προώθηση των γυναικών και να προσκομίζουν σχετικές αποδείξεις εντός ορισμένης προθεσμίας.
• Η προώθηση των γυναικών και οι πτυχές που σχετίζονται με το φύλο πρέπει να εξετάζονται στο στάδιο της αξιολόγησης των αναγκών, στον προγραμματισμό των διαγωνισμών και κατά το στάδιο του καθορισμού των προδιαγραφών για τις υπηρεσίες που θα ληφθούν
• Η προώθηση των γυναικών και οι πτυχές που σχετίζονται με το φύλο μπορούν να λαμβάνονται υπόψη κατά την κατάρτιση κριτηρίων ανάθεσης για τον καθορισμό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς

Μηχανισμός επαλήθευσης

Οι προσφέροντες πρέπει να υποβάλουν δήλωση με την οποία δεσμεύονται να εφαρμόσουν επιλεγμένα μέτρα από τον ακόλουθο κατάλογο μέτρων:

• Ομάδα Α: προώθηση γυναικών στις προσλήψεις
• Ομάδα Β: προώθηση γυναικών στην απόκτηση προσόντων
• Ομάδα Γ: συμβιβασμός επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
• Ομάδα Δ: διαρθρωτικά μέτρα (όπως εφαρμογή σχεδίου προώθησης προσοντούχων γυναικών, μέτρα για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης, διορισμός εκπροσώπων των γυναικών, περαιτέρω κατάρτιση σε θέματα ισότητας).

Κοινωνικά Οφέλη

Το έργο έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ισότητα των φύλων στην κοινωνία καθώς προβλέπει μέτρα για την προώθηση των γυναικών και την ισότητα των φύλων σε χώρους εργασίας και στην αγορά εργασίας.

• Το έργο έχει αντίκτυπο στους εξής τομείς:
• ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας,
• προώθηση γυναικών σε ηγετικές θέσεις,
• γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων,
• διασφάλιση ίσης πρόσβασης γυναικών και ανδρών σε δημοτικές υπηρεσίες.
• Το έργο αποτέλεσε πρότυπο για άλλους δήμους στην Αυστρία καθώς και σε διεθνές επίπεδο (π.χ. Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη - ΟΑΣΕ).

Παράδειγμα 3: Συνεργασία με κοινωνικούς συνεταιρισμούς για την ένταξη στην αγορά εργασίας στην Τοσκάνη

Αναθέτουσα Αρχή: ESTAR, Ιταλία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Υπηρεσίες συντήρησης χώρων πρασίνου σε ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης στην Τοσκάνη

Λόγος ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Ένταξη στην αγορά εργασίας μειονεκτούντων ατόμων και ατόμων με αναπηρίες

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών πτυχών

Κριτήρια ανάθεσης: για τα τμήματα 1-8 που επρόκειτο να ανατεθούν κατ’ αποκλειστικότητα χρησιμοποιήθηκαν τα εξής κριτήρια:

• Κοινωνικά κριτήρια
  
  • Δράσεις και διαδικασίες σχετικές με την πρόσληψη, την επιλογή και την τοποθέτηση εργαζομένων που πρόκειται να ενταχθούν στην αγορά εργασίας
  • Μέθοδοι οργάνωση της εργασίας
  • Μεθοδολογία στήριξης των εργαζομένων κατά την παροχή της υπηρεσίας
  • Μαθήματα κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων αριθμού ωρών και στόχων ανά άτομο
• Περιβαλλοντικά κριτήρια
  
  • Εφαρμογή τεχνικών που συμβάλλουν στην αποφυγή της χρήσης παρασιτοκτόνων (φυτοφαρμάκων)
  • Χρήση πρακτικών και τεχνολογιών άρδευσης που μειώνουν την κατανάλωση νερού
  • Φύτευση ενδημικών φυτών κατάλληλων για τα χαρακτηριστικά του εδάφους (δηλ. κλίμα, ανάγκες ποτίσματος και ενδημικές ασθένειες)
  • Χρήστη κομπόστ ως λιπάσματος
  • Χρήση ανακυκλωμένων ή επαναχρησιμοποιημένων περιεκτών και πρώτων συσκευασιών
  • Χρήση προϊόντων που πληρούν ευρωπαϊκά οικολογικά κριτήρια
• Όροι εκτέλεσης της σύμβασης

Οι συμβάσεις για καθένα από τα οκτώ τμήματα περιέχουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές ρήτρες τις οποίες πρέπει να εφαρμόζουν οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί. Οι κοινωνικές ρήτρες απαιτούν από τους αναδόχους κοινωνικούς συνεταιρισμούς:

• να προωθούν τη σταθερή απασχόληση των συμβασιούχων υπαλλήλων μέσω της δέσμευσης προσφοράς σύμβασης απασχόλησης για τη συνολική διάρκεια της σύμβασης, και
• να δεσμευθούν ότι θα απασχολήσουν καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης το προσωπικό που απασχολήθηκε προηγουμένως για την παροχή των ίδιων υπηρεσιών στους χώρους των υπηρεσιών υγείας, προσωπικό το οποίο ανήκει στις κατηγορίες των μειονεκτούντων εργαζομένων ή των εργαζομένων με αναπηρία (ρήτρα διασφάλισης της απασχόλησης)

Επιπλέον, οι περιβαλλοντικές ρήτρες επιβάλλουν στους αναδόχους κοινωνικούς συνεταιρισμούς να υιοθετούν μεθόδους, τεχνικές και προϊόντα που δεν χρησιμοποιούν υπερβολική ποσότητα νερού ή ορισμένα παρασιτοκτόνα και, όπου συντρέχει περίπτωση, να κάνουν χρήση ανακυκλωμένων και επαναχρησιμοποιημένων υλικών.

Μηχανισμός επαλήθευσης

Η παρακολούθηση διενεργείται από τις υπηρεσίες υγείας της περιφέρειας Τοσκάνης και την ESTAR. Οι υπηρεσίες υγείας καθορίζουν το χρονοδιάγραμμα και τον τρόπο που θα γίνεται η παρακολούθηση / έλεγχος, βάσει των κανονισμών τους. Η ESTAR μπορεί να ασκεί ad-hoc δραστηριότητες παρακολούθησης των επαληθεύσεων που διενεργούν οι υπηρεσίες υγείας, όπως επιτόπιους ελέγχους και επισκέψεις επιθεώρησης, προκειμένου να διασφαλίζεται η εκπλήρωση στο ακέραιο των συμβατικών υποχρεώσεων

Κοινωνικά οφέλη

• Ενίσχυση των επιλεγέντων κοινωνικών συνεταιρισμών και κατά συνέπεια διασφάλιση της βιωσιμότητας των προγραμμάτων και των έργων τους
• Κοινωνική και επαγγελματική ένταξη μειονεκτούντων ατόμων
• Η συμπερίληψη περιβαλλοντικών κριτηρίων για τα προϊόντα και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση χώρων πρασίνου μειώνει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των υπηρεσιών και μπορεί επίσης να είναι επωφελής για την υγεία των εργαζομένων

Παράδειγμα 4: Πρωτόκολλο για κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις στη Girona συνοδευόμενο από πολιτική στήριξη και συνεργασία μεταξύ ενδιαφερόμενων μερών

Αναθέτουσα Αρχή: O Δήμος της Girona, Ισπανία

Αντικείμενο της Σύμβασης: Εφαρμογή του Πρωτοκόλλου για κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις σε τομείς κηπουρικής, καθαριότητας, συλλογής σκουπιδιών κτλ

Λόγος ενσωμάτωσης κοινωνικών πτυχών: Παροχή ευκαιρίας εργοδότησης σε μακροχρόνια ανέργους και σε άτομα που ανήκουν σε άλλες μειονεκτούντες ομάδες, όπως για παράδειγμα γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, νέους που προέρχονται από χώρους φιλοξενίας, άτομα που βιώνουν φτώχεια και άτομα που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού

Τρόπος εφαρμογής κοινωνικών παραγόντων

Το Πρωτόκολλο εφαρμόζει κοινωνικά υπεύθυνη σύναψη δημοσίων συμβάσεων βασισμένη στους ακόλουθους πυλώνες:

• Συμβάσεις ανατιθέμενες κατ΄αποκλειστικότητα

Εφαρμογή σε ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων: υπηρεσίες συντήρησης, ταχυδρομικές υπηρεσίες, υπηρεσίες καθαριότητας και πλυντηρίων, τροφοδοσίας, συλλογή και μεταφορά αποβλήτων, γραφικές τέχνες και άλλες μορφές υποστηρικτικών υπηρεσιών για την αρχή της τοπικής αυτοδιοίκησης

• Όροι εκτέλεσης, συνήθως με τη μορφή ρητρών απασχόλησης
• Κριτήρια ανάθεσης: βαθμολογία για εργοδότηση ατόμων που βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας, πέραν του ελαχίστου ποσοστού του 5%
• Πρότυπα αξιοπρεπούς εργασίας: Επιπλέον των υποχρεωτικών κοινωνικών ρητρών που σχετίζονται με την τήρηση των εφαρμοστέων προτύπων εργασίας και συνθηκών εργασίας, το πρωτόκολλο έδωσε έμφαση στη συμμόρφωση με πρότυπα αξιοπρεπούς εργασίας και συλλογικές συμβάσεις σε συγκεκριμένους τομείς στους οποίους οι κίνδυνοι μη συμμόρφωσης είναι υψηλότεροι

Μηχανισμός επαλήθευσης

Ειδική επιτροπή με αντιπροσώπους από διάφορους φορείς είχε την ευθύνη του ελέγχου εφαρμογής και εξέλιξης του Πρωτοκόλλου

Κοινωνικά οφέλη

75 άτομα με υψηλό κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και χωρίς πρόσβαση στην αγορά εργασίας, μπόρεσαν να εργοδοτηθούν μέσω της εκτέλεσης κατ’ αποκλειστικότητα ανατιθέμενων συμβάσεων στα πλαίσια των απαιτήσεων του Πρωτοκόλλου.